Shiatsu Zen-Style is een stroming van shiatsu die meer gebaseerd is op de traditionele Chinese geneeskunde. Deze manier van shiatsu is vormgegeven door Shizuto Masunaga (1925-1981) en hij was weer student van Namikoshi (shiatsu Ryoho). Masunaga heeft er een boek over geschreven 'Shiatsu' dat werd vertaald in het Engels door Waturo Ohashi (1944) en onder de naam Zen Shiatsu werd gepubliseerd in 1977.

Het is een therapie dat werkt met het systeem van energiebanen, de meridianen genoemd. Deze meridianen zijn weer gekoppeld aan de 5 elementen: Vuur, Aarde, Metaal, Water en Hout. De elementen hebben zo hun eigen kenmerken. Er wordt gekeken naar fysieke klachten, maar ook de geest, emoties en gemoedstoestanden spelen een rol bij de uiting van disbalans. Elk element is gekoppeld aan twee meridianen, behalve het element Vuur, daar horen vier meridianen bij. Zo is er bijvoorbeeld het element Water met de bijbehorende Blaas- en Niermeridiaan. De vijf elementen staan ook weer in relatie met elkaar waarbij ze elkaar kunnen beïnvloeden. Aan de hand van de klachten kunnen we kijken bij welk element dat zou horen en welke meridianen we vervolgens kunnen gaan behandelen. Een meridiaan kan uit balans zijn door een blokkade zodat de energie niet goed kan stromen.

De behandeling vindt plaats op een mat, futon, op de grond en er wordt gewerkt met strekkingen, buigingen en druk met de handpalmen.

Bij het beoefenen van Shiatsu Zen-Style kijken we naar de vijf elementen. Deze elementen komen voort uit de Traditional Chinese Medicine (TCM). Dit is een verzamelnaam voor een verscheidenheid aan traditionele medische gebruiken uit China, die gedurende duizenden jaren ontwikkeld zijn. Binnen de TCM wordt de mens gezien als onderdeel van de natuur en alles heeft invloed op je welbevinden. In de TCM is balans erg belangrijk. Ook worden de termen Yin en Yang gebruikt. Yin staat o.a voor vrouwelijk, aards, passief en donker. Yang staat oa. voor mannelijk, hemels, actief en licht. Ze vullen elkaar aan en kunnen niet zonder elkaar.

De vijf elementen hebben ieder zijn eigen kenmerken. Aan deze kenmerken kunnen we zien of een element in balans is of niet. Hieronder leg ik kort uit waar deze elementen voor staan en welke kenmerken erbij horen als het element uit balans is.

AARDE

Het element Aarde stuurt de energiesystemen Maag en Milt aan. Bij Aarde gaat het om voeding, verzorgen en verwerking. Als het element Aarde niet in balans is kun je dat merken aan de volgende problemen (fysiek en mentaal): maagkwalen zoals maagzweer en misselijkheid en braken, snel blauwe plekken, spijsverteringsklachten, spierpijnen, hoofdpijn, piekeren; zich nergens thuis voelen, niet geaard voelen, overbezorgd zijn, slaperig en vermoeid zijn, concentratieproblemen.  

METAAL

Het element Metaal stuurt de energiesystemen Longen en Dikke darm aan. Bij Metaal gaat het om terugtrekken, oogsten, opname, zuiveren en afvoeren, loslaten en verwerking. Als het element Metaal niet in balans is kun je dat merken aan de volgende problemen (fysiek en mentaal): ademhalings- of longziekten zoals astma, chronische verkoudheid en hoesten, huidproblemen zoals acné, eczeem en droge huid, problemen in de vochthuishouding, constipatie, diarree, opgeblazen gevoel onderin de buik, bijholteontstekingen; negatieve starheid in denken, te veel vasthouden, verzetten tegen veranderingen, moeite met loslaten en afscheid nemen, verdriet.

WATER

Het element Water stuurt de energiesystemen Blaas en Nieren aan. Bij Water gaat het om wils- en levenskracht, oerenergie, basis van het leven. Als het element Water niet in balans is kun je dat merken aan de volgende problemen (fysiek en mentaal): chronische vermoeidheid, hormonale stoornissen, last van de lage rug, botziekten, slecht gebit, gehooraandoeningen, koude voeten, lichaam voelt stijf aan, moeite met te ontspannen, nierziekten, blaasproblemen, problemen met seksualiteit; angsten, gebrek aan zelfvertrouwen, rusteloosheid, weinig doorzettingsvermogen.

HOUT

Het element Hout stuurt de energiesystemen Lever en Galblaas aan. Bij Hout gaat het om opslag en distributie, vrije stroming van energie, planning en beslissingen. Als het element Hout niet in balans is kun je dat merken aan de volgende problemen (fysiek en mentaal): leverkwalen, problemen in de stofwisseling, menstruatieproblemen, hoofdpijn, spier- en gewrichtsproblemen, ontgiftingsproblemen, huiduitslag, oogkwalen, maagklachten; gebrek aan besluitvaardigheid, perfectionistisch, prikkelbaar, boosheid, moeite met plannen en uitvoeren.

VUUR

Het element Vuur stuurt de energiesystemen Hart en Dunne darm aan. Bij Vuur gaat het om vitaliteit en veerkracht van lichaam en geest, uitstraling, vreugde en plezier maken, het kaf van het koren scheiden. Als het element Vuur niet in balans is kun je dat merken aan de volgende problemen (fysiek en mentaal): hartproblemen, stijfheid in de borst, spraakproblemen, vermoeidheid, lusteloosheid, slechte opname van voedingsstoffen, koud door slechte circulatie, slapeloosheid; niet helder kunnen denken, rusteloosheid, gebrek aan emoties, vreugdeloosheid, moeilijk liefde voelen, neiging teveel te denken.

Het element Vuur heeft niet twee energiesystemen maar vier. Hart en Dunne darm wordt ook wel primair vuur genoemd. De twee andere energiesystemen zijn Kringloop en Drievoudige-verwarmer(Dvv) en worden secundair vuur genoemd. De kringloopmeridiaan staat voor het pericard, dat is een zakje dat om het hart zit om het te beschermen. De Kringloopmeridiaan is betrokken bij de bescherming van het hart en de kleine bloedvaten en beschermer van de emotionele kwetbaarheid en kalmeert de geest. De energie van Dvv-meridiaan ondersteunt de energie van de kringloop-meridiaan. De Dvv heeft een beschermende functie, de bovenste verwarmer ondersteunt de ademhalingsorganen, de middelste verwarmer ondersteunt de spijsverteringsorganen en de onderste verwarmer ondersteunt het urogenitale systeem.   

Als het secundair Vuur niet is balans is kun je dat merken aan de volgende problemen (fysiek en mentaal): stoornissen met de bloedvaten, bloeddruk, hartproblemen, circulatiestoornissen, problemen met het immuunsysteem, warmteregeling, gesuis in de oren, jeukende huid; nerveuze reactie op weersinvloeden, gebrek aan warmte op sociaal gebied, te beschermend, rusteloosheid, slecht slapen, chaotisch in denken.